Η ουρολιθίαση είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει το σχηματισμό λίθων στην αποχετευτική μοίρα των νεφρών. Με τον όρο αποχετευτική μοίρα του νεφρού εννοούμε τους νεφρικούς κάλυκες και τη νεφρική πύελο. Λίθοι (πέτρες) μπορούν να σχηματιστούν και στην ουροδόχο κύστη αλλά η αιτία σχηματισμού τους και ο τρόπος αντιμετώπισής τους είναι τελείως διαφορετικός από ό,τι για τους υπόλοιπους.
Η ουρολιθίαση είναι μια συχνή πάθηση. Αποτελεί την τρίτη σε συχνότητα ουρολογική πάθηση μετά τις ουρολοιμώξεις και τις παθήσεις του προστάτη. Υπολογίζεται ότι περίπου 1 στους 10 τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του θα νοσήσει από ουρολιθίαση, με τους άνδρες να πάσχουν 3 φορές συχνότερα από τις γυναίκες.
Οι παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης ουρολιθίασης είναι η αφρικανική καταγωγή, το προηγούμενο οικογενειακό ιστορικό, ανατομικά ή λειτουργικά προβλήματα που προκαλούν στάση των ούρων, διάφορα εντερικά και μεταβολικά νοσήματα, αφυδάτωση ή διατροφή πλούσια σε συγκεκριμένες ουσίες και τέλος φάρμακα, όπως η εφεδρίνη, τα θειαζιδικά, η ινδιναβίρη κά.
Η ουρολιθίαση μπορεί να είναι ασυμπτωματική ή να προκαλεί πόνο (κολικό) όταν κάποιος λίθος μετακινηθεί από τον νεφρό και αποφράξει τον ουρητήρα, το σωληνώδες όργανο που μεταφέρει τα ούρα από τον νεφρό στην ουροδόχο κύστη. Στις περιπτώσεις που η απόφραξη συμβαίνει αργά δε συνοδεύεται από πόνο με αποτέλεσμα να προκαλείται σιωπηλή βλάβη του νεφρού. Όταν τα παραπάνω συμπτώματα (κολικός) συνοδεύονται από πυρετό, τότε η κατάσταση του ασθενούς συνιστά ιατρικό επείγον.
Περισσότεροι από τους μισούς λίθους (πέτρες) θα αποβληθούν από μόνες τους με την ούρηση, είτε αυτόματα είτε με τη βοήθεια φαρμάκων. Οι υπόλοιπες θα χρειαστούν κάποιου είδους παρέμβαση. Αυτή μπορεί να είναι εξωσωματική λιθοτριψία, ενδοσκοπικό χειρουργείο αφαίρεσης του λίθου από τον ουρητήρα ή από τον νεφρό και τέλος διαδερμικό χειρουργείο αφαίρεσης λίθων από τον νεφρό. Σε κάθε περίπτωση ο ουρολόγος ανάλογα με τη θέση, τον αριθμό, τη σύσταση, το σχήμα και το μέγεθος των λίθων θα αποφασίσει για το είδος της παρέμβασης που απαιτείται.
